Het Agr-e-Sommet in Libramont bracht economen, beleidsmakers, dierenartsen en landbouwers samen om een stand van zaken op te maken van de veeteeltsector in 2025. In een context van economische instabiliteit, schommelende consumptie en de opkomst van nieuwe ziektes moeten de veehouderijketens vandaag omgaan met een diepgaande hertekening van hun omgeving.
Tijdens dit evenement, dat begin december plaatsvond, kwamen vleesconsumptie, Mercosur en sanitaire bedreigingen aan bod. Ook landbouwers kregen het woord. Zo vertelden bioboer André Grevisse en Louise Verhaeghe, actief in geïntegreerde landbouw, over de realiteit van hun beroep.
Stabiele markt, veranderend gedrag
Volgens econoom Pierre-Alexandre Billiet is de Europese vleesmarkt een structurele stabiliteitsfase ingegaan. “Sinds 2009 blijft de consumptie gemiddeld stabiel. Consumenten eten niet meer vlees, maar hun gedrag verandert onder invloed van promoties en aankoopgemak. Vleescategorieën zoals konijn, lam en paard dalen, terwijl kip en bereide gerechten blijven scoren door hun gebruiksgemak. De consumptie van industriële producten blijft stijgen. Europa consumeert steeds meer ultrabewerkte producten.”
Niet alleen economische factoren beïnvloeden de consumptie. Ook sociologische factoren hebben veel invloed. De sleutel ligt niet langer in de koopkracht, maar in tijdsgebrek en het verlies van kookvaardigheden. “Acht op de tien consumenten zijn bereid om meer te betalen als boodschappen doen sneller gaat.” Voor de veehouderij betekent dit een strategische uitdaging: het aanbod aanpassen aan consumenten die minder willen koken, maar beter willen eten, en tegelijk meer waarde halen uit delen en kant-en-klare producten.
Mercosur: een akkoord dat zorgen baart
Europees Parlementslid en landbouwer Benoît Cassart (MR) herinnerde eraan dat het EU–Mercosur-akkoord, dat zich in de eindfase van goedkeuring bevindt, een rechtstreekse bedreiging vormt voor de Europese veeteeltsector. Hij bracht de uitdagingen van dit vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en het Mercosurblok in kaart. Hoewel dit akkoord lagere douanerechten op sommige industriële producten en voertuigen belooft, vormt het een uitdaging voor de Europese landbouwproductie. “Dit akkoord is nadelig voor de Europese landbouw.”
Voorstanders van het akkoord minimaliseren de invoervolumes door ze te herleiden tot enkele procenten van de consumptie. Maar voor veehouders zal de concurrentie plaatsvinden op de edele delen, waar de toegevoegde waarde wordt gecreëerd. “Europa exporteert goedkope delen van vlees en importeert de edele stukken. Dat ontmoedigt productie, aangezien we goedkope producten uitvoeren.” Daarbovenop zijn de sanitaire normen in Europa veel strenger dan in de Mercosurlanden. “Diermeel, hormonen en GGO’s worden daar nog vaak gebruikt.” Dat roept een belangrijke vraag op: “Waarom elders producten kopen die we hier beter maken? De prijs krijgt voorrang op kwaliteit.”
Daarnaast beschikken Mercosurlanden over ongeëvenaarde productiekosten. “Brazilië heeft voordelen, zoals zeer grote bedrijven, veel lagere grond- en loonkosten en dieren die het hele jaar buiten lopen, wat de voederkosten verlaagt.” De Europese rundvleesmarkt zou daardoor onder zware competitiedruk komen te staan. Deze concurrentieverstoring verzwakt rechtstreeks de Europese veeteeltsector, zeker omdat Europa al zelfvoorzienend is in rundvlees. “Europa is momenteel zelfvoorzienend wat voedselproductie betreft, met uitzondering van olie- en eiwitgewassen.”
Belgische veeteeltsector onder druk van innovatie en markt
Ook getuigenissen van lokale landbouwers kwamen aan bod tijdens het evenement van Agr-e-Sommet. Zo nam André Grevisse, bioboer uit Habay-la-Vieille, het woord. Op zijn akkerbouwbedrijf houdt hij ook koeien en schapen. Onlangs startte hij eveneens met een groenteteeltactiviteit. Zijn bijzonderheid is dat hij zijn volledige productie rechtstreeks verkoopt. De landbouwer benadrukt het belang van korte ketens om verkoopprijzen zelf in handen te houden: “De landbouwer vertrouwt de verkoop van zijn producten toe aan anderen. Dat is hoe het systeem werkt.”
Ook Louise Verhaeghe van het familiebedrijf Les Trois Chênes in Yves-Gomezée was aanwezig. Op haar melkveebedrijf onder geïntegreerde landbouw wil ze haar inkomstenbronnen diversifiëren. Zo richtte ze een diversificatieatelier op dat ambachtelijke pasta produceert en verkoopt. “Het is belangrijk om aan onze klanten uit te leggen wat we doen. Sommige mensen weten bijvoorbeeld niet dat je pasta kunt maken in België. We moeten mensen bewustmaken.”
Deze twee landbouwers tonen een sector die traditie en diversificatie combineert. Ze benadrukken een lokale kwaliteitsproductie ondanks economische uitdagingen en internationale concurrentiedruk. Hun initiatieven tonen aan dat diversificatie, rechtstreekse verkoop en lokale verwerking sterke hefbomen blijven in een instabiele economische context.
Tekst: Antoine Van Houtte
Beeld: Pixabay en Antoine Van Houtte
