De afgelopen jaren zijn we meermalen geconfronteerd met verhoogde of zelfs massale vogelsterfte onder wilde vogels als gevolg van vogelgriep. Daarvan was in het eerste kwartaal van 2024 echter geen sprake. Hoewel er af en toe signalen waren die erop wezen dat vogelgriep nog steeds circuleerde onder wilde vogels, was daar in het veld weinig van te merken.
In totaal werden er via de invoerportalen van het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) en Sovon Vogelonderzoek 555 dode watervogels gemeld, tegenover 1.489 in dezelfde periode in 2023 en 2.855 in 2022. De soorten die het vaakst werden gemeld, waren Zeekoet (86 exemplaren), Bergeend (56), Zilvermeeuw (45), Houtsnip (39) en Brandgans (27). Een relatief groot deel daarvan, met uitzondering van de Houtsnippen, was afkomstig van een trouwe melder die regelmatig gericht zoekt naar dode vogels langs de Friese noordkust en op Ameland.
Aantal positieve gevallen
Van januari tot en met maart 2024 zijn 114 dode vogels opgehaald voor vogelgrieponderzoek bij het Wageningen Bioveterinary Research (WBVR). Daarvan waren er 11 positief op HPAI H5N1. De rest was negatief (91 vogels) of is nog in onderzoek (12). De positieve gevallen hadden betrekking op Brandgans (5 van de 10 vogels), Grauwe Gans (2 van 11), Wilde Eend (1 van 8), Grote Canadese Gans (1 van 1), Kolgans (1 van 1) en Zwarte Kraai (1 van 1). Opvallend is verder dat geen van de 18 Knobbelzwanen, 9 Kokmeeuwen en 6 Buizerds positief testte. Deze soorten werden in eerdere jaren zwaar getroffen door vogelgriep.
Situatie in omringende landen
Vergeleken met de voorgaande twee winters was het aantal positieve gevallen van HPAI in wilde vogels en pluimvee afgelopen winter in Europa laag. Er waren van januari tot en met maart 2024 nog clusters van gevallen rond Denemarken en Noord-Duitsland en in een aantal Centraal-Europese landen, maar ten westen en zuidwesten van Nederland (waar veel van onze trekvogels in het voorjaar vandaan komen) was het beeld rustig. Dit heeft er mede toe bijgedragen dat de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op 26 maart besloot de ophokplicht voor pluimvee, die sinds 14 november 2023 hernieuwd van kracht was, grotendeels in te trekken.
De komende periode
De vraag die veel vogel- en natuurliefhebbers, (vogel)onderzoekers en virologen momenteel bezighoudt is of het ook aankomend broedseizoen rustig blijft. De dramatische uitbraken bij Grote Sterns in 2022 en Kokmeeuwen en Visdieven in 2023 hebben laten zien dat HPAI juist bij kolonievogels die dicht bij elkaar nestelen enorm om zich heen kan grijpen. Alertheid blijft dus geboden, ook al lijkt er nu misschien nog weinig aan de hand.
Blijf melden
Iedereen die de moeite heeft genomen om dode vogels te melden of in te zenden voor onderzoek, wordt hartelijk bedankt. Vanzelfsprekend blijven meldingen ook in de komende periode welkom. Ze vormen voor ons onmisbare signalen over wat er gaande is in de natuur.
Bron: Sovon
