vaccinatie tegen vogelgriep

Vaccinatie lijkt vooralsnog de enige uitweg om vogelgriepbesmettingen onder bedrijfspluimvee en preventieve ruimingen die daarbij komen kijken te voorkomen. Achter de schermen wordt hier hard aan gewerkt. Minister Piet Adema van LNV stuurde 30 november het stappenplan om te komen tot preventieve vaccinatie naar de Tweede Kamer.

De afgelopen jaren zijn er diverse vaccins ontwikkeld die mogelijk veelbelovend zijn. Voordat deze kunnen worden ingezet, moeten er verschillende zaken worden uitgezocht. In elk geval moet worden vastgesteld welke vaccins verspreiding van het virus effectief kunnen voorkomen. Daarbij moet een geschikt vaccinatieprogramma worden opgesteld en inzichtelijk worden gemaakt wat de mogelijke effecten van vaccinatie zijn op de handel binnen Europa en met derde landen.

Het stappenplan en de status

Overzicht maken van beschikbare en veilige vogelgriepvaccins
Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) levert een rapport met een overzicht op met tevens een verantwoording van de keuze van vaccins voor de studie naar de effectiviteit. De resultaten worden eind december 2022 opgeleverd.
EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid) maakt in opdracht van de Europese Commissie een inventarisatie van HPAI-vaccins en effectiviteit. Het rapport wordt medio 2023 verwacht.

Uitvoering van effectiviteitsstudies
Er loopt een proef onder gecontroleerde omstandigheden om de effectiviteit van een aantal vaccins te onderzoeken. Hierin is de mate waarin een vaccin bescherming

biedt tegen (subklinische) virusverspreiding in een gevaccineerd koppel ook meegenomen. Resultaten zijn bekend in december 2022.

Veldproef om te onderzoeken of vaccinatie onder veldcondities vergelijkbaar effectief is met vaccinatie onder gecontroleerde omstandigheden. De start van de veldproef is naar verwachting aan het eind van het eerste kwartaal 2023. De veldproef eindigt in 2023, en tussentijdse resultaten worden gedurende dat jaar opgeleverd.
Proeven in andere lidstaten naar effectiviteit van vaccinatie

De resultaten van proeven in Frankrijk, Italië en Hongarije worden vanaf eind dit jaar tot in de loop van volgend jaar bekend en onderling gedeeld.

Uitvoeren analyse naar risico van vaccinatie voor de volksgezondheid
Dit traject loopt in 2022 en 2023. Situaties zonder vaccins en met hypothetische vaccins met verschillende werkzaamheid worden vergeleken.

Opstellen verschillende vaccinatiestrategieën met monitoringsprogramma’s
Dit wordt onder andere gedaan om een goede en pragmatische start van vaccinatie mogelijk te maken. Te denken valt daarbij aan verplicht of vrijwillig vaccineren, alle pluimvee vaccineren of alleen bepaalde typen en alleen in hoogrisicogebieden of heel Nederland.
Er wordt tevens voor elk scenario/programma een monitoringprogramma opgesteld waarmee (subklinische) spreiding binnen bedrijven kan worden opgespoord voordat deze kan leiden tot tussenbedrijfsverspreiding. Dit traject loopt in 2022 en 2023.

Inventarisatie van regels in nationale, Europese regelgeving en de standaarden van de wereldorganisatie voor diergezondheid (WOAH), die van invloed zijn op besluit over te gaan tot het gebruik van een vaccin.

Hierbij wordt onder andere gekeken hoe andere landen tegen vaccinatie aankijken. Dit gaat lopen vanaf januari 2023.

Het eerste weegmoment rondom de inzet van vaccinatie.

Dit is een afweging op basis van de resultaten van de proeven, de expertbeoordeling en de eerste analyses van de scenario’s, of vaccinatie in de praktijk al een begaanbare weg is. De minister heeft dit weegmoment ingebouwd in januari 2023.

Doorrekenen kosten en baten
Zodra enkele scenario’s gereed zijn, wordt doorgerekend wat de kosten en baten zijn van vaccinatie en van het bijbehorend surveillanceprogramma. Dit gebeurt dan vanaf januari 2023.