Het Nederlandse voedselsysteem in 2050: gezond en circulair

Hoe komen we tot een voedselsysteem, waarin gezond voedsel voor iedereen wordt geproduceerd met respect voor onze planeet en alle mensen en dieren die er leven?

Een team van boeren, vertegenwoordigers van natuur- en landbouworganisaties en Wageningse wetenschappers, werkte onder leiding van Imke de Boer (Hoogleraar Dierlijke Productiesystemen) en Evelien de Olde (onderzoeker Dierlijke Productiesystemen) uit hoe een gezond en circulair voedselsysteem er in 2050 uitziet, en welke veranderingen nodig zijn om daar te komen.

Iedereen draagt z’n steentje bij

Zo’n herontwerp van ons voedselsysteem is alleen mogelijk als alle actoren in het voedselsysteem hun steentje bijdragen, zeggen de initiatiefnemers, dus: zowel boeren, consumenten, de overheid, NGO’s, supermarkten, financiers en toeleveranciers zullen veranderen.

Noodzakelijke veranderingen

Een greep uit de noodzakelijke veranderingen:

In 2050 eten we in Nederland meer plantaardige en minder dierlijke producten; is gezond en duurzaam voedsel makkelijk verkrijgbaar, normaal en aantrekkelijk; krijgen alle kinderen voedselonderwijs en verspillen we vrijwel geen voedsel meer.
Alle huizen hebben zonne- of groene daken èn slimme toiletten; en alle gebouwen een materialenpaspoort.
Voor de productie van voedsel telen akkerbouwers meerdere gewassen tegelijk op een perceel; grazen koeien op kruidenrijk grasland en eten varkens, kippen, vissen en insecten enkel biomassa die niet geschikt is voor menselijke consumptie.
Er wonen meer ‘Prosumers’ (samenvoeging van producenten en consumenten) in Nederland, en we hebben voedselraden, een langjarig en consistent voedselbeleid en een minister van Voedsel.
De economie is niet langer leidend, maar dienend, en stuurt ons richting een veilige en eerlijke handelingsruimte voor duurzaam ondernemen. Dit betekent onder andere dat we onze welvaart niet langer meten met het Bruto Binnenlands Product, maar met het Nationaal Maatschappelijk Product, met aandacht voor behoud van natuurlijke hulpbronnen en rechten voor mens en dier.

Inspirerende voorbeelden

"Het klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar inspirerende voorbeelden in ons netwerk laten zien dat het kan", zegt initiatiefneemster Imke de Boer. "Denk bijvoorbeeld aan Kipster dat eieren produceert. De kippen van Kipster eten enkel reststromen. Onze inzet is dat dit principe in de gehele veehouderij wordt overgenomen. Of neem een concept als Herenboeren, waarin consumenten samen bepalen wat ze willen eten en hoe hun voedsel wordt geproduceerd. Al het eetbare dat de boerderij voortbrengt, wordt verdeeld onder de leden, zonder tussenkomst van handel of retail. De consument weet precies wat hij of zij eet."