Neerslagtekort en wateroverlast door extreme buien. Juni laat twee uitersten zien aan boeren en tuinders. Dat werpt de vraag op of deze weersextremen onder het ‘normale’ bedrijfsrisico vallen of niet?
‘Boeren en tuinders weten als geen ander in te spelen op weersinvloeden, maar de gevolgen van ons veranderende klimaat zijn soms te ingrijpend’, zegt Trienke Elshof. Vanuit haar LTO Nederland-portefeuille ‘Ondernemen in een Gezonde Omgeving’ zet zij zich in op dit dossier. ‘Boeren en tuinders investeren volop in beregeningsapparatuur en spelen in op het veranderende klimaat met hulp van projecten op gebied van bodem- en waterbeheer. Kijk alleen al naar de vele projecten binnen het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.’
Gezamenlijk dragen van risico’s
De gevolgen van weersextremen – te nat, te droog of te heet – zijn voor boeren, vee, gewassen en bodem zeer groot. ‘De risico’s van klimaatverandering kunnen niet alleen gedragen worden door boeren en tuinders. Het dragen van die risico’s is een gedeelde last met ketenpartners en overheid. Geen boerenbedrijf of tuinderij mag in financiële nood komen als gevolg van een droogtecrisis’, stelt Elshof.
Vier sporen
Sinds de droge zomer van 2018 heeft LTO ingezet op vier sporen:
- Boeren en tuinders moeten zich beter kunnen verzekeren tegen weersextremen;
- Boeren en tuinders moeten de fiscale mogelijkheid krijgen om geld te reserveren voor calamiteiten;
- Boeren en tuinders moeten kunnen rekenen op een robuuster watersysteem;
- Boeren en tuinders moeten kunnen rekenen op een overheid die in tijden van crisis adequaat en regels versoepelt.
Brede weersverzekering
Het afsluiten van een brede weersverzekering is voor boeren en tuinders sinds januari van dit jaar aantrekkelijker gemaakt. Over de premie van de verzekering hoeft geen 21% belasting meer te worden betaald. Daarnaast kunnen boeren eerder een schadeuitkering ontvangen voor een slechte oogst door weersomstandigheden. Bij een financiële schade van meer dan 20% van de normale opbrengst door toedoen van het weer, mag de verzekeraar nu de schadevergoeding uitkeren. Tot dit jaar mocht de gesubsidieerde Brede weersverzekering pas uitkeren als de schade meer dan 30% was.
Boeren konden via de Gecombineerde Opgave 2020 subsidie aanvragen voor de percelen die ze in 2020 zullen verzekeren. Voor deze subsidie is 17,5 miljoen beschikbaar in 2020, waarbij er een maximum van 63,7% van de verzekeringspremie is.
Fiscale reserve
Naast het verbeteren van de weersverzekering dringt LTO er bij de overheid op aan om het fiscaal aantrekkelijk sparen mogelijk te maken. De oproep tot een fiscale reserve voor de agrarische sector om inkomensgevolgen van klimaat- en marktverstoringen op te vangen met de winst uit betere tijden is het meest recent in het verkiezingsmanifest van LTO Nederland herhaald, ‘Een nieuwe kans voor goed beleid voor onze boeren en tuinders’. De Tweede Kamer heeft hier vorige week met een motie gehoor aan gegeven. De aangenomen motie roept het kabinet op om het onderzoek naar fiscaal reserveren met het landbouwbedrijfsleven te doen. LTO Nederland zal daar uiteraard gevolg aan geven.
Robuuster watersysteem
Voldoende en schoon water is nadrukkelijk een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Naar aanleiding van de droge zomers van 2018 en 2019 is het rapport “Nederland beter weerbaar tegen droogte” opgesteld, met daarin 46 aanbevelingen. Deze worden of zijn momenteel uitgevoerd door ministerie, provincies, waterschappen en relevante sectoren en organisaties. Belangrijke aanbevelingen zijn maatregelen rond de beschikbaarheid van zowel oppervlakte- als grondwater en het herstel van grondwaterpeilen.
Waterbeheerders werken vanuit het Deltaprogramma Zoetwater aan maatregelen om water te besparen, water vast te houden, op te slaan en slimmer te verdelen. Ook worden er alternatieve bronnen onderzocht zoals het hergebruik van restwater en effluent van rioolwaterzuiveringen.
Vanuit de Beleidstafel Droogte wordt ingezet op een sterke verbinding tussen het Deltaprogramma Zoetwater en het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie. Wat LTO Nederland betreft moet de land- en tuinbouw hier nadrukkelijk bij betrokken worden.
Versoepeling regelgeving
LTO vindt dat boeren en tuinders moeten kunnen rekenen op een overheid die in tijden van crisis adequaat en regels versoepelt. LTO wijst overheden op knelpunten. Zoals het vergoeden van vraat door ganzen in oktobergras of een verzoek om verlenging van de uitrijperiode van mest.
Bron: LTO Noord
