Nieuw onderzoek door promovendus Bas van der Grift van Deltares en de Universiteit van Utrecht toont aan dat de effecten van het landbouwfosfaat op de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater minder groot zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dit is het gevolg van het grondwater dat kwelt in sloten en beken en op veel plekken in Nederland ijzerhoudend is.
Het grootste deel van het fosfaat dat in het oppervlaktewater aanwezig is, is niet direct beschikbaar voor opname door algen of andere waterorganismes. Dat is door Van der Grift vastgesteld in een uitgebreide veldcampagne in zes door landbouw gedomineerde stroomgebieden. Hier zou in de doorrekening van de effecten van het mestbeleid op de waterkwaliteit rekening mee moeten worden gehouden. De resultaten tonen aan dat voor Nederlandse regionale stroomgebieden of polders het gedrag van fosfaat niet los gezien kan worden van het gedrag van ijzer. In het oppervlaktewater worden opgelost ijzer en fosfaat afkomstig uit grondwater omgezet naar het mineraal ijzer-hydroxyfosfaat. Het Nederlandse watersysteem met polders, beken vol stuwen en rustig stromende sloten en vaarten helpt vervolgens dit fosfaat in de waterbodem vast te houden. Dus met voldoende ijzerhoudend grondwater in de sloot en door de kunstmatige inrichting van ons Nederlandse watersysteem zijn de eutrofiëringsproblemen door intensieve landbouw veel minder dan op basis van de fosfaatbelasting mag worden verwacht.
Fosfaat bezinkt in waterbodem
Door de lage stroomsneldheid in de sloten en vaarten in ons laaggelegen land bezinkt het fosfaat in de waterbodem. Onderzoek in 2 polders heft aangetoond dat dit bezonken fosfaat het niet snel meer op wervelt. De omvorming tot ijzer-hydroxyfosfaat duurt minuten tot enkele uren afhankelijk van de temperatuur, pH en beschikbare zuurstof. In de winter kan het daarom iets langer duren.
Nederland heeft het geluk dat het watersysteem op veel plaatsen goed in staat is om opgelost fosfaat onschadelijk te maken en in sloten te bergen. Als dit niet zo was, zouden de eutrofiëringsproblemen veel groter zijn.
