Het welzijn van de kip staat vaak op gespannen voet bij milieudoelen. Ellen van Weeghel en Bram Bos van Wageningen University & Research denken een belangrijke stap in het oplossen van dit dilemma te kunnen zetten. Ze komen met een nieuw stalontwerp, waarin de mest tijdens het scharrelen wordt opgeruimd en de kippen in een aparte ruimte een stofbad kunnen nemen.
Het merendeel van de Nederlandse kippen heeft een laagje strooisel om in te scharrelen. Maar in die laag zit ook veel mest en dat zorgt voor problemen. Uit mest die op de grond ligt, komt ammoniak vrij. Daarnaast levert het scharrelen nog een ander probleem op: fijnstof. Dit is schadelijk voor de mens, maar ook de kip.
Meer scharrelen, minder fijnstof
Bram Bos en Ellen Van Weeghel denken echter dat het ook anders kan. Zij hebben een innovatief plan bedacht. Het plan bestaat uit twee delen: de mestschuifel en het stofbadhuis. Het idee van de schuifel is dat mest in een dikke laag houtsnippers uitdroogt en uiteenvalt dankzij de scharrelende kippen. Vervolgens gaat de mestschuifel zo’n vijf keer per dag in de stal heen en weer. Hij gaat dan onder de snippers in door om alle droge en fijne mestdeeltjes te verzamelen. De kleine deeltjes mest zakken tussen de snippers in plaats van als fijnstof de lucht in te gaan. Een grote, ondiepe bak onder het scharrelgebied zeeft de mest tussen de snippers weg. “We willen dat kippen scharrelen, maar niet dat daar fijnstof bij vrijkomt” vertelt van Weeghel in het magazine van Wageningen University & Research.
Fijnstofreductie
Bij de proefboerderij werd duidelijk hoeveel mest de schuifel opvangt: bijna honderd procent. Het blijft nog even spannend hoeveel fijnstofreductie de mestschuifel uiteindelijk oplevert. “Van al het fijnstof in een kippenstal is zo’n negentig procent afkomstig van mest. We weten ook dat dit vrijwel alleen ontstaat bij het scharrelen. Als je dus bijna alle mest in het scharrelgebied afvangt, verwacht ik zeker tachtig procent reductie van fijnstof.”
De laag grove snippers is weliswaar perfect voor het scharrelen, maar juist onhandig bij het uitoefenen van ander natuurlijk gedrag van de kip. Die houdt namelijk op zijn tijd ook van een stofbad. Daarvoor hebben ze geen grove snippers, maar juist fijn materiaal nodig. Daarom zijn Van Weeghel en Bos met het idee voor een stofbadhuis gekomen. Het stofbadhuis is een aparte ruimte, weg van het scharrelgebied, waar de kippen een stofbad kunnen nemen. Doordat het stofbadhuis zich in een aparte ruimte bevindt verspreidt de fijnstof niet.
Combinatie nodig
Met de komst van de mestschuifel denken Bos en Van Weeghel dat een badhuis – deel twee van hun plan – aanslaat. Ook stofbaden veroorzaakt namelijk stof in de lucht en met een stofbadhuis blijft dat op één plek. In een stal met mestschuifel en stofbadhuis kunnen kippen dan scharrelen in grof substraat en stofbaden in een dikke laag fijn substraat.
De volgende stap is om de mestschuifel en het stofbadhuis klaar te maken voor een experiment van een jaar bij een pluimveehouder. Daarin komen de behoeften van kip en pluimveehouder bij elkaar, want ook voor de pluimveehouder moet het systeem werkbaar zijn.
Tekst: Selina Rolvink
Beeld: Wageningen UR
