Epidemiologen van Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) hebben een verbeterde methode voor het schatten van het introductiemoment van een vogelgriepvirus op pluimveebedrijven ontwikkeld. De methode kwam tot stand in samenwerking met collega’s van de Universiteit Utrecht. Het onderzoek werd recent gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Scientific Reports van de Nature Publishing Group.
De methode is onderdeel van de EpiTools toolbox en kan worden gebruikt bij de bestrijding van aangifteplichtige dierziekten door het ministerie van LNV en de NVWA.
Achterhalen bron van infectie
“Het schatten van het introductiemoment van hoog-pathogene aviaire influenza (HPAI) of wel vogelgriep is o.a. belangrijk voor het proberen te achterhalen van de bron van infectie (back tracing)”, aldus epidemioloog Armin Elbers, projectleider van dit onderzoek. “Daarnaast helpt het bij het samenstellen van een lijst van bedrijven (en klinisch en diagnostisch te controleren) die in de infectieuze periode van het bronbedrijf contact hebben gehad met dit bedrijf. Daarmee wordt verdere verspreiding van de infectie mogelijk beperkt (forward tracing).”
Sterftegegevens pluimvee
Bij deze methode wordt onder meer gebruik gemaakt van de sterftegegevens van het pluimvee in de stal in de periode voorafgaande aan de melding van een verdachte klinische situatie. Het achterhalen, veiligstellen en snel ter beschikking krijgen van de sterftegegevens is daarom van groot belang om zo snel mogelijk een schatting te maken van het introductiemoment.
Een voorbeeld van de verdeling van het tijdsinterval tussen de introductie en detectie van hoog pathogene vogelgriep op een Nederlands pluimveebedrijf.
EpiTools toolbox
In de EpiTools toolbox zitten naast de module om het introductiemoment van een virus op een veehouderij te schatten, nog vier modules die helpen om zicht te krijgen op de ontwikkeling van de epidemie en daarmee handvaten om in te grijpen met sterkere maatregelen als de epidemie niet lijkt uit te doven:
- Een (lokale) risicokaart met daarop in verschillende kleuren de locaties van meer en minder risicovolle bedrijven
- De belangrijke transmissieparameters zoals het reproductiegetal (besmettingsgetal) voor de actuele epidemie
- De verwachte grootte en duur van de actuele epidemie
- Het effect van verschillende (interventie)scenario’s
De EpiTools toolbox is ontwikkeld voor uitbraken van vogelgriep, mond-en-klauwzeer en klassieke varkenspest.
Overschatting
Eerder ontwikkelde methoden voor de inschatting van het moment van virusintroductie op bedrijven overschatten vaak het aantal dieren dat door één ziek dier kan worden besmet binnen een bepaalde tijdsduur. Dit kan tot gevolg hebben dat het introductietijdstip op een latere datum wordt ingeschat dan in werkelijkheid. Daarnaast zijn deze methoden ook minder geschikt voor het inschatten van bedrijfsspecifieke virusintroductie-tijdstippen, vanwege de benodigde hoeveelheid data.
Doelstellingen
Dit specifieke onderzoek richtte zich op een goede benadering voor het schatten van bedrijfsspecifieke virusintroductie-tijdstippen, en om deze benadering te evalueren door deze toe te passen op 11 uitbraken van Hoog Pathogene Aviaire Influenza (HPAI) subtype H5N8 op Nederlandse commerciële pluimveebedrijven gedurende de jaren 2014 en 2016. Twee verschillende benaderingen zijn uitgewerkt en geëvalueerd. Thomas Hagenaars, senior wiskundig modelbouwer binnen het projectteam: “Toepassing op veldgegevens toonde aan dat één van de twee modellen het meest algemeen bruikbaar is wanneer gegevens over door ziekte veroorzaakte sterfte schaars zijn. Deze aanpak kon met succes worden toegepast op 8 van de 11 HPAI H5N8-uitbraken”.
